રશિયાના રાષ્ટ્રપતિ વ્લાદિમીર પુતિને સોમવારે યુક્રેનના બે અલગાવવાદી ક્ષેત્રો લુહાન્સક અને દોનેત્સ્કને સ્વતંત્ર માન્યતા આપી દીધી છે. આ બંને જ ક્ષેત્રોમાં રશિયા સમર્થન અલગાવવાદીઓનું નિયંત્રણ છે. પુતિને ત્યાંર પછી ઘણા મોટા દસ્તાવેજો પર હસ્તક્ષર કર્યા છે. એમના મુજબ, હવે રશિયન સેનાએ યુક્રેનના ઘણા અલગાવવાદી વિસ્તારમાં ઘુસી શાંતિ કાયમ કરવાનુ કામ કરશે. રશિયાના આ નિર્ણયથી રશિયા અને યુક્રેન વચ્ચે તણાવ ખુબ વધી ગયો છે.
અમેરિકા સતત કહી રહ્યું છે કે રશિયા યુક્રેન પર ગમે ત્યારે હુમલો કરી શકે છે. પરંતુ રશિયા આ હુમલાને નકારી રહ્યું છે. રશિયાએ યુક્રેનની સરહદો પર લગભગ એક લાખ 90 હજાર સૈનિકો તૈનાત કર્યા છે.
કોણ છે તેઓ આ બંને વિસ્તાર જેને રશિયાએ માન્યતા આપી છે ?
રશિયન સમર્થિત અલગતાવાદીઓ લુહાન્સ્ક અને ડોનેત્સ્ક પ્રદેશોને નિયંત્રિત કરે છે. આને સામૂહિક રીતે ડોનબાસ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. તેઓ 2014 માં યુક્રેનિયન સરકારના નિયંત્રણથી છૂટા થઈ ગયા અને પોતાને એક સ્વતંત્ર લોકોનું પ્રજાસત્તાક જાહેર કર્યું, પરંતુ હજી સુધી માન્યતા મળી નથી.
ત્યારથી, યુક્રેનનું કહેવું છે કે અલગતાવાદીઓ સાથેની લડાઈમાં લગભગ 15,000 લોકો માર્યા ગયા છે. રશિયા આ સંઘર્ષમાં અલગતાવાદીઓને સમર્થન આપવાનો ઈન્કાર કરી રહ્યું છે. પરંતુ તે અલગતાવાદીઓને ઘણી રીતે સમર્થન આપે છે, જેમાં ગુપ્ત રીતે લશ્કરી સહાય, નાણાકીય સહાય, COVID-19 રસીઓનો પુરવઠો અને રહેવાસીઓને ઓછામાં ઓછા 800,000 રશિયન પાસપોર્ટ આપવાનો સમાવેશ થાય છે.
રશિયન માન્યતાનો અર્થ શું છે?
રશિયા પહેલીવાર કહી રહ્યું છે કે તે ડોનબાસને યુક્રેનનો ભાગ નથી માનતું. રશિયાની માન્યતાનો અર્થ એ છે કે રશિયા હવે આ વિસ્તારોમાં પોતાની સેના મોકલી શકે છે. રશિયા દલીલ કરી શકે છે કે તે યુક્રેન સામે ડોનબાસનો બચાવ કરવા સાથી તરીકે દખલ કરી રહ્યું છે. રશિયા પહેલેથી જ દલીલ કરી રહ્યું છે કે તેની સેના ક્ષેત્રમાં શાંતિ જાળવી રાખવા માટે કામ કરશે.
ડોનેસ્કના ભૂતપૂર્વ નેતા એલેક્ઝાન્ડર બોરોદાઈ, જે હવે રશિયન ધારાસભ્ય છે, ગયા મહિને ન્યૂઝ એજન્સીને જણાવ્યું હતું કે જો રશિયા અલગતાવાદીઓને ઓળખશે તો લુહાન્સ્ક અને ડોનેટ્સક પ્રદેશો કબજે કરવા માટે રશિયા તેમની મદદ કરશે તેવી અપેક્ષા રાખશે. જો આમ થશે તો રશિયા અને યુક્રેન વચ્ચે યુદ્ધ ફાટી નીકળશે.
પછી મિન્સ્ક શાંતિ સમજૂતી વિશે શું?
મિન્સ્ક કરાર એ પૂર્વ યુક્રેનમાં રશિયા સમર્થિત અલગતાવાદીઓ અને યુક્રેન વચ્ચે યુદ્ધવિરામ કરાર છે. વર્ષ 2014-15માં આ સમજૂતીને યુક્રેન, રશિયા તેમજ ફ્રાન્સ અને જર્મનીએ સમર્થન આપ્યું હતું.
તમામ પક્ષોનું માનવું છે કે આ કરાર દ્વારા સૈન્ય સંઘર્ષને રોકી શકાય છે. પરંતુ રશિયા પોતે આ કરાર તોડવાની દિશામાં આગળ વધી રહ્યું છે. અમેરિકાએ એમ પણ કહ્યું છે કે રશિયાએ મિન્સ્ક કરારની ધજીયા ઉડાવી દીધી છે.
પશ્ચિમી દેશોની પ્રતિક્રિયા શું છે?
પશ્ચિમી સરકારો મહિનાઓથી રશિયાને ચેતવણી આપી રહી છે કે જો તે યુક્રેન પર આક્રમણ કરશે તો તેને ગંભીર આર્થિક પ્રતિબંધોનો સામનો કરવો પડશે.
યુએસ સ્ટેટ સેક્રેટરી ઓફ સ્ટેટ એન્ટની બ્લિંકને ગયા અઠવાડિયે કહ્યું હતું કે અલગતાવાદી પ્રદેશોને માન્યતા આપવાથી યુક્રેનની સાર્વભૌમત્વ અને પ્રાદેશિક અખંડિતતાને વધુ નુકસાન થશે અને આંતરરાષ્ટ્રીય કાયદાનું ઘોર ઉલ્લંઘન થશે.
અમેરિકાએ રશિયાના તાજેતરના પગલાને લઈને સંયુક્ત રાષ્ટ્ર સુરક્ષા પરિષદની આપાતકાલીન બેઠકમાં કહ્યું છે કે રશિયાએ મિન્સ્ક સમજૂતીને ઉડાવી દીધી છે. અલગતાવાદીઓના કબજામાં રહેલા વિસ્તારને માન્યતા આપવા બદલ અમેરિકાએ રશિયાની આકરી ટીકા કરી છે. મંગળવારે અમેરિકા રશિયા પર નવા પ્રતિબંધોની જાહેરાત કરી શકે છે.
રશિયાના આ પગલાની બ્રિટને પણ ટીકા કરી છે. વડા પ્રધાન બોરિસ જોન્સને કહ્યું છે કે રશિયાનું આ પગલું યુક્રેનની સાર્વભૌમત્વ અને અખંડિતતાનું ઘોર ઉલ્લંઘન છે. તેમણે કહ્યું કે આ કરીને રશિયાએ આંતરરાષ્ટ્રીય નિયમોને રોકી દીધા છે.
તે જ સમયે, યુરોપિયન યુનિયનએ પણ રશિયાના વલણ પર નારાજગી વ્યક્ત કરી છે. EU એ કહ્યું છે કે તેઓ યુક્રેનની સાથે છે અને કોઈપણ ગેરરીતિનો મક્કમતાથી અને એકતાપૂર્વક જવાબ આપવામાં આવશે.
શું રશિયાએ પહેલા અલગતાવાદીઓને માન્યતા આપી છે?
રશિયાએ ભૂતકાળમાં પણ અલગતાવાદીઓને માન્યતા આપી છે. 2008માં રશિયા અને જ્યોર્જિયા વચ્ચે ટૂંકું યુદ્ધ થયું. આ પછી રશિયાએ જ્યોર્જિયાના બે અલગતાવાદી પ્રદેશો અબખાઝિયા અને દક્ષિણ ઓસેશિયાની સ્વતંત્રતાને માન્યતા આપી. રશિયાએ આ પ્રદેશોને વ્યાપક બજેટ સમર્થન આપ્યું હતું. અહીંની વસ્તીને રશિયન નાગરિકતા આપવામાં આવી હતી અને હજારો રશિયન સૈનિકો આ વિસ્તારમાં તૈનાત કરવામાં આવ્યા હતા.
રશિયા પર તેની શું અસર થશે?
યુક્રેનની જેમ, જ્યોર્જિયા પણ નાટોમાં જોડાવા માંગતું હતું, જેને રોકવા માટે રશિયાએ જ્યોર્જિયા સાથે યુદ્ધ કર્યું. તેના અલગતાવાદી વિસ્તારોને માન્યતા આપી. યુદ્ધ પછી, જ્યોર્જિયા નાટોમાં જોડાઈ શક્યું નહીં, પરંતુ ફક્ત સાથી જ રહ્યું. રશિયા પણ આ જ વિચાર સાથે યુક્રેનિયન અલગતાવાદીઓને ઓળખી રહ્યું છે.
આ માન્યતાની રશિયા પર પણ વિપરીત અસર થવાની છે. મિન્સ્ક કરારનો ભંગ કરવા બદલ તે આંતરરાષ્ટ્રીય ટીકાનો સામનો કરી રહી છે અને તેને ગંભીર આર્થિક પ્રતિબંધોનો સામનો કરવો પડશે. આ ક્ષેત્રમાં છેલ્લા 8 વર્ષથી યુદ્ધની સ્થિતિ છે, જેના કારણે ત્યાંની અર્થવ્યવસ્થા પર પ્રતિકૂળ અસર પડી છે. જો યુદ્ધ થાય તો પરિસ્થિતિ વધુ બગડશે.
Read Also
- વર્ષ 2002નાં કોમી રમખાણો બાદ તત્કાલીન મુખ્યમંત્રી નરેન્દ્ર મોદી અને ગુજરાતને બદનામ કરવાનો મામલો
- wrestlers-protest: કુશ્તીબાજોને મોટો આંચકો, પહેલવાન સાક્ષી મલિક બ્રિજભૂષણ શરણ સિંહ વિરુદ્ધ આંદોલનમાંથી અલગ થઈઃ રેલવેમાં જોબ પર થઈ ગઈ હાજર
- ઓડિશા ટ્રેન દુર્ઘટનાના પીડિતોના વીમાને તરત ક્લેમ કરશે LIC, હેલ્પલાઇન નંબર જારી, આપવા પડશે આ દસ્તાવેજો
- આ 3 છોડને સૂકવવાથી ધનની હાનિ થાય છે, સુખ-શાંતિનો નાશ થાય છે
- Realme / સ્માર્ટફોનની ખરીદી પર મળી શકે છે 5 હજાર રૂપિયા સુધીની સ્માર્ટવોચ ફ્રી, જાણો કેવી રીતે ઓફરનો ફાયદો મળશે