હૈદરાબાદની વઝીરેક્સ કંપનીના ડિરેક્ટરના અનેક ઠેકાણાઓ પર ઇડીના દરોડા પાડવામાં આવ્યા છે, તેમાંથી ચોંકાવનારી માહિતિ મળી છે વઝીરેક્સ ક્રિપ્ટોકરન્સી એક્સચેન્જનો માલિક છે અને ઇડીને તપાસમાં સહકાર નથી આપી રહ્યો. તેના પર ક્રિપ્ટો કરન્સીની લે વેચ દ્વારા મની લોન્ડરિંગ કરાયું હોવાનો આરોપ છે. ઇડીના દરોડા દરમિયાન કેટલીક એવી વિગતો બહાર આવી છે જે જોઇને અધિકારીઓ પણ દિગ્મુઢ થઇ ગયા છે.
વઝીરેક્સ ક્લાઉડ આધારિત સોફ્ટવેર પર કામ કરે છે. તેમાં કાર્યરત તમામ કર્મચારીઓ ઘરેથી કામ કરે છે. તેની નોંધાયેલ ઓફિસ એવી છે કે માત્ર બે ખુરશીઓ રાખવાની જગ્યા છે. તમામ ક્રિપ્ટો વ્યવહારો Binance સોફ્ટવેર દ્વારા નિયંત્રિત થાય છે, જેની ઓફિસનો અતો પતો નથી.
ક્રિપ્ટોકરન્સી એક્સચેન્જ દ્વારા જંગી નફો કરનારા જૂથો હવે ઇડીના રડાર પર છે. ઇડીએ 3 ઓગસ્ટના રોજ મેસર્સ જાનામી લેબ પ્રાઇવેટ લિમિટેડના એક ડિરેક્ટર પર દરોડા પાડ્યા હતા, જે પીએલએલએ હેઠળ ક્રિપ્ટોકરન્સી એક્સચેન્જનું ‘વઝિરેક્સ’ સંચાલન કરે છે. તપાસ બાદ 64.67 કરોડ રૂપિયાની બેલેન્સ ધરાવતી કંપનીના બેંક ખાતાઓ ફ્રીઝ કરવામાં આવ્યા છે. આ કંપની પર ચીન પાસેથી મોટી રકમ લેવાનો આરોપ છે. વઝીરેક્સ ક્લાઉડ આધારિત સોફ્ટવેર (@AWS મુંબઈ) દ્વારા કામ કરે છે. તેમાં કાર્યરત તમામ કર્મચારીઓ ઘરેથી કામ કરે છે. તેની રજિસ્ટર્ડ ઓફિસ એવી છે કે માત્ર બે ખુરશીઓ રાખવાની જગ્યા છે.
ઇડી દ્વારા ભારતીય નોન બેન્કિંગ ફાયનાન્સ કંપનીઓ અને તેમના ફિનટેક ભાગીદારો સામે આરબીઆઇની માર્ગદર્શિકાનું ઉલ્લંઘન કરવા, ટેલિ-કોલર્સની મદદથી વ્યક્તિગત ડેટાનો દુરુપયોગ કરવા અને ઉધાર લેનારાઓ પાસેથી ઊંચા વ્યાજ દર વસૂલવા બદલ કેસની તપાસ કરવામાં આવી રહી છે. આટલું જ નહીં, ઉંચા વ્યાજ દરે લોનની રકમ વસૂલવા માટે કંપની દ્વારા ગ્રાહકો સાથે અપશબ્દોનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો છે. આ વ્યવસાય સાથે સંકળાયેલી મોટાભાગની કંપનીઓને ચાઈનીઝ ફંડ્સનો સપોર્ટ છે. જ્યારે આ ફિનટેક કંપનીઓ ધિરાણ વ્યવસાય કરવા માટે આરબીઆઈ પાસેથી એનબીએફસી લાઇસન્સ મેળવી શકી ન હતી, ત્યારે તેઓએ નિષ્ક્રિય એનબીએફસી સાથે એમઓયુ કરવાની મોડસ ઓપરેડન્ડી અપનાવી હતી. આ બધા હથકંડા ધંધો શરૂ કરવા માટે કરવામાં અપનાવ્યા હતાં.
ઇડીની ગુનાહિત તપાસમાં સામે આવ્યું છે કે ઘણી ફિનટેક એપ્સે પોતાની દુકાનો બંધ કરી દીધી છે. ત્યારપછી તેણે નોન બેન્કિંગ ફાયનાન્સ કંપનીઓ સાથે એમઓયુ કરવાની પદ્ધતિનો ઉપયોગ કરીને મોટો નફો કર્યો. ફંડ ટ્રેલની તપાસ કરતાં જાણવા મળ્યું કે આ નફાનો ઉપયોગ ફિનટેક કંપનીઓ દ્વારા ક્રિપ્ટો એસેટ્સ ખરીદવા માટે કરવામાં આવ્યો હતો. અહીંથી મળેલી રકમ વિદેશમાં વાપરવામાં આવતી હતી. એટલે કે ગેરકાયદેસર નાણાને કાયદેસર કરવા મની લોન્ડરિંગનું કામ શરૂ કરાયું હતું. આ કંપનીઓ અને તેમની વર્ચ્યુઅલ એસેટ હજુ સુધી જાણીતી નથી. આ મુદ્દે ક્રિપ્ટો-એક્સચેન્જને સમન્સ આપવામાં આવ્યું છે. તેમાં જોવામાં આવે છે કે વઝીરેક્સ એક્સચેન્જને સૌથી વધુ રકમ આપવામાં આવી હતી.
આ રીતે ખરીદેલી ક્રિપ્ટો-સંપત્તિઓ અજાણ્યા વિદેશી વૉલેટમાં મોકલવામાં આવી હતી. જન્માઈ લેબ્સ પ્રાઈવેટ લિમિટેડ, વઝીરેક્સ ક્રિપ્ટો એક્સચેન્જની માલિકીની કંપની. તેણે ક્રિપ્ટો એક્સચેન્જની માલિકીને અસ્પષ્ટ કરવા માટે Crowdfire Inc., USA, Binance (Cayman Islands), Jetty Pte Ltd. સિંગાપોર સાથે વેબ ટાઈ-અપ બનાવ્યું છે. અગાઉ, તેમના મેનેજિંગ ડિરેક્ટર નિશ્ચલ શેટ્ટીએ દાવો કર્યો હતો કે વઝીરેક્સ એક ભારતીય એક્સચેન્જ છે, જે તમામ ક્રિપ્ટો અને ઇન-ક્રિપ્ટો વ્યવહારોનું નિયમન કરે છે. તે Binance સાથે આઇપી અને પ્રેફરન્શિયલ કરાર ધરાવે છે. હવે, જાનામી દાવો કરે છે કે તેઓ માત્ર ઇન-ક્રિપ્ટો વ્યવહારોમાં જ સંકળાયેલા છે. અન્ય તમામ વ્યવહારો વઝીરેક્સ પર બિનાન્સ દ્વારા કરવામાં આવે છે. તપાસ એજન્સીના જણાવ્યા અનુસાર, તેઓ ભારતીય નિયમનકારી એજન્સીઓની દેખરેખથી બચવા માટે વિરોધાભાસી અને અસ્પષ્ટ જવાબો આપી રહ્યા છે.
વઝીરેક્સ ક્લાઉડ આધારિત સોફ્ટવેર (@AWS મુંબઈ) પરથી કામ કરે છે. તેમાં કાર્યરત તમામ કર્મચારીઓ ઘરેથી કામ કરે છે. તેની નોંધાયેલ ઓફિસ એવી છે કે માત્ર બે ખુરશીઓ રાખવાની જગ્યા છે. તમામ ક્રિપ્ટો વ્યવહારો Binance દ્વારા નિયંત્રિત થાય છે, જેની ઓફિસ જાણીતી નથી. તેના કર્મચારીઓને પણ કોઈ ઓળખતું નથી. તે [email protected] દ્વારા પ્રશ્નોના જવાબ આપે છે. વારંવાર તકો મળી હોવા છતાં, વઝીરેક્સ શંકાસ્પદ વ્યવહારો વિશે સચોટ માહિતી આપી શક્યું નથી. Fintech APP કંપનીઓના ક્રિપ્ટો વ્યવહારો આપવામાં અને વૉલેટનું કેવાયસી આપવામાં નિષ્ફળ ગઈ. મોટા ભાગના વ્યવહારો બ્લોકચેન પર રેકોર્ડ પણ થતા નથી. વઝીરેક્સે માહિતી આપી હતી કે જુલાઈ 2020 પહેલા, તેણે બેંક ખાતાની વિગતો પણ દાખલ કરી ન હતી જેના દ્વારા ક્રિપ્ટો એસેટ ખરીદવા માટે એક્સચેન્જમાં ફંડ આવી રહ્યું હતું. તેના સરનામાની કોઈ ભૌતિક ચકાસણી કરવામાં આવી ન હતી. ગ્રાહકોના ભંડોળના સ્ત્રોત અંગે કોઈ તપાસ કરવામાં આવી ન હતી. કોઈ ઇડીડી કરવામાં આવ્યું નથી. કોઈ એસટીઆર વધાર્યો નથી.
વઝીરેક્સ એક્સચેન્જના ડાયરેક્ટરના બિન-સહકારી વલણને કારણે પીએમએલએ હેઠળ તપાસ 3 ઓગસ્ટે શરૂ કરવામાં આવી હતી. તે બહાર આવ્યું છે કે વઝિરેક્સના ડિરેક્ટર સમીર મ્હાત્રે વઝિરેક્સના ડેટાબેઝની સંપૂર્ણ ઍક્સેસ ધરાવે છે, પરંતુ તે હજી પણ ઇન્સ્ટન્ટ લોન એપીપી છેતરપિંડીના ગુનાની આવકમાંથી ખરીદેલી ક્રિપ્ટો અસ્કયામતોને લગતી વ્યવહારની વિગતો આપી રહ્યો નથી. કેવાયસીના નોર્મ્સ પૂર્ણ કરી શકાયા નથી કારણ કે તેના ઠેકાણા નથી. વઝિરેક્સ અને બિનાન્સ વચ્ચેના વ્યવહારો પર ઢીલું નિયમનકારી નિયંત્રણ, ખર્ચ બચાવવા માટે બ્લોકચેન પરના વ્યવહારોનું રેકોર્ડિંગ ન કરવું અને સામેના પક્ષના વૉલેટ્સનું કેવાયસી ન કરવું એ બાબત દર્શાવે છે કે, વઝિરેક્સ ખૂટતી ક્રિપ્ટો અસ્કયામતોનો હિસાબ આપવામાં સક્ષમ નથી. તેઓએ ક્રિપ્ટો અસ્કયામતો શોધવા માટે કોઈ પ્રયાસ કર્યો નથી. તેણે લગભગ 16 આરોપી ફિનટેક કંપનીઓને ક્રિપ્ટો રૂટનો ઉપયોગ કરીને આ અસ્પષ્ટ રીતે અપરાધની આવકને કાયદેસર બનાવવા માટે સક્રિયપણે મદદ કરી છે.
- મોટી દુર્ઘટના ટળી/ સુરતમાં મુસાફરો ભરેલી બસ વરસાદી પાણીમાં ફસાઇ, 20 મુસાફરોનું દિલધડક રેસ્ક્યુ
- મદ્રાસ હાઈકોર્ટે ‘નો કાસ્ટ, નો રિલિજિયન’ પ્રમાણપત્ર આપવાનો આદેશ આપ્યો, શાળામાં પ્રવેશ ન મળવા માટે કરાઈ હતી અરજી
- પૂરની સ્થિતિ/ નર્મદા નદીમાં પાણી છોડાતા ચાંદોદમાં રાત્રે વાગ્યુ સાયરન, ફફડીને લોકો પથારીમાંથી ઉભા થઇ ગયા
- મહારાષ્ટ્રના ગોંદિયામાં પેસેન્જર ટ્રેનની માલગાડી સાથે ટક્કર થતાં થયો રેલ અકસ્માત, 50થી વધારે યાત્રી થયાં ઘાયલ
- રાજકોટમાં આજથી મોજ- મસ્તીના મૂકામ જેવો પાંચ દિવસીય લોકમેળો, 15 લાખથી વધુ લોકો ઉમટી પડવાનો અંદાજ